Cerdd: Dowlais (Marwnad Hwyrfrydig) - Morgan Owen
Dros y penwythnos cawsom gyfle i gynnal y cyntaf o lansiadau RHIFYN 2 Y Stamp yng ngŵyl Tafwyl gyda chwmni criw Er Cof, Sara Green, Efa Lois a Morgan Owen, Rhithganfyddiad. Darllenodd Sara Green cerdd o’i heiddio sydd wedi ei chynnwys yn y rhifyn newydd, a chawsom gyflwyniad byr i waith Rhithganfyddiad. Mae darn o waith gan Efa yn ymddangos yn y cylchgrawn, gyda cherdd gan Matthew Tucker yn ymateb iddo, a darllenodd Morgan gerdd newydd i ni. Wrth gwt hyn i gyd, cyflwynodd Er Cof berfformiad cofiadwy iawn.
Mi fyddwn yng Nghaernarfon yn cynnal lansiad yn rhan o Ŵyl Arall ddydd Sadwrn yma, ac mi fydd y rhifyn ar gael i’w ddarllen ar y we ar ffurf PDF wedi’r ail lansiad. Fodd bynnag, mi allwch gysylltu i fynnu copi print o’r rhifyn nawr y funud hon drwy ein e-bostio!
gyda diolch i Llenyddiaeth Cymru am y llun ac am adael i ni gynnal y lansiad yn y Lolfa Len yn Nhafwyl
Am y tro – fel clamp o damaid i aros pryd ar y wefan – dyma gerdd Morgan Owen.
Dowlais (Marwnad Hwyrfrydig)
Gadewais y llyfrgell
i weld bod drycin pythefnos
wedi pasio’n ddirgel
a’r cynddail yn wyrthiol
las wedi’r hirlwm
a’r bore llwyd a’m gyrrodd i’m llyfrau
rhag diflastod
ar daen dros
gerrig can yr afon.
Atgyfodwyd y golau gwyryf
syml a ddelltiodd feddau.
Glaswyd y pridd du.
Eginwyd ynof atgof
hen lais a’i dri gair unig:
tri gair yn weddill wedi anrhaith
ugain mlynedd; tri gair
o gyfarch ger y Nant yn Nowlais
Top; tri gair y gŵr taer
â’i fryd ar fyd gwell
nas adwaenwn nes mynd ymhell.
Tri gair y gweithiwr dur a gadwodd
fyd ar drai rhwng dalennau
y deuthum ar eu traws
yn y golau syml
cyn gadael y llyfrgell.
Crwydrodd ei hanesion
anghyfiaith i’m cyfarfod.
Gwyddwn eu bod nhw yno’n gorwedd
mewn dinodedd
a’u geiriau’n estyn yn ôl
i bridd fy angen am
wreiddiau.
Yn nryswch
y sorod lle na ddaw
briallu a dyr
ar ddüwch dirywiad
y ganwyd y geiriau;
Euthum ymaith a
bwrw cysgod dadrith draw
ymhellach am y tro;
yno yn Nowlais yr erys ef am byth yn
bridd o bridd ei fyd
nas deallaf bellach o hirbell.
Euthum yn ddigon pell
i’th ddeall ar draws
y gagendor;
a thorrais, o fynd
ymhell, y gadwyn
a’n clymai ynghyd.