Mae'n fore digon oer yng Nghaernarfon, ond mae'r croeso a'r baned yn gynnes yn hwb creadigol ac oriel Balaclafa CARN, sydd ers mis bellach wedi bod yn gartref i raglen lawn dop o ddigwyddiadau gan griw bach ond gweithgar Gŵyl y Ferch, a gynhaliwyd eleni am y tro cyntaf. Bu'r Stamp heibio am sgwrs sydyn i edrych yn ôl ar gyfnod yr ŵyl, ac ymlaen tua'r dyfodol. Fe wnes i gychwyn trwy holi Ffion ac Esme am ychydig o gefndir yr ŵyl ac sut y daeth y prosiect i fodolaeth.

Ffion: Wel, mi ddaru’r syniad gychwyn yn eitha anffurfiol gynno ni. Oeddan ni’n meddwl ’sa’n neis cael lle i’r holl artistiaid lleol ’dan ni’n eu nabod sy’n ferched ddod i arddangos gyda’i gilydd ac i rannu syniada. Wedyn efo amser ddaru’r syniad ddatblygu i gydweithio efo elusen yn lleol; so tua dechrau’r flwyddyn, wnaethon ni fynd at Cymorth i Ferched Bangor a gofyn a fasan nhw’n hoffi cydweithio ar y digwyddiad. Wedyn mi wnaethon ni gais am y gofod a mynd o fan’na!

Sut mae o wedi gweithio – cydweithio efo’r elusen?

Esme: Da ni wedi bod yn neud gweithdai hefo’r merched sy’n defnyddio’r elusen – dysgu ambell i sgil celf iddyn nhw; gemwaith, paentio, plygu papur, gweu rygs, animeiddio a ballu. So da ni’n mynd bob yn ail wythnos fel arfer at yr elusen ac yn eu dysgu nhw sut i wneud pethau, ac maen nhw’n lyfio fo – ma’r merched wrth eu boddau. Ac maen nhw wedi bod yn rili cefnogol tuag aton ni – yn pwsho bob dim ar y cyfryngau cymdeithasol a phethau felly. Ma nhw wedi bod yn ffantastic.

Ac wrth gwrs, nid celf yn unig sydd wedi derbyn sylw – mae na nifer o gyfryngau wedi bod yn rhan o’r prosiect. Cyfrol o lenyddiaeth gan ferched lleol yn un peth.

Ffion: Wnaethon ni gychwyn efo galwad agored am gelf weledol – dyna sydd i fyny yn y gofod yma – wedyn wnaethon ni fynd i chwilio am ffilm, a chynnal noson o ffilmiau gan artistiaid lleol sy’n ferched. A’r gyfrol o lenyddiaeth oedd y peth arall – so cerddi a rhyddiaith dwyieithog. Wedyn o ran digwyddiadau, ddaru ni gynnal y noson agoriadol, wedyn ddaru Esme gynnal gweithdy creu rygs efo deunyddiau wedi’u hailgylchu. Gawson ni’r meic agored, y noson ffilms, siop dros dro…

Esme: Ia, dydd Sadwrn a dydd Sul oedd hwnna.

Ffion: A da ni di bod yn agor yn hwyr bob nos Fercher, wedyn da ni’n cloi nos Sadwrn yma.

Ac wedyn o ran effeithiau’r prosiect hyd yma, a’ch gobeithion chi – beth ydi’r rheiny, eleni ac wrth edrych tua’r dyfodol?

Esme: Da ni isio rhedeg arddangosfa flwyddyn nesa hefyd, dros yr un adeg o’r flwyddyn sy’n cynnwys Diwrnod Rhyngwladol y Merched; a’r gobaith ydi cynnal ambell i ddigwyddiad bychan dros y flwyddyn jyst i gadw’r peth i fynd. Fyddwn ni’n gweithio efo’r elusen trwy’r clwb celf da ni wedi ei ddechrau dros y flwyddyn hefyd, a’r gobaith hefo’r digwyddiadau bychan ydi y gallwn ni godi arian i ariannu’r arddangosfa y flwyddyn nesa.

Yn fwy cyffredinol, fysach chi’n deud fod angen mwy o bethau felma sy’n dod â chelf i fewn i waith elusennau ac ati?

Ffion: O, yn bendant. Ma’r ymateb di bod gymaint yn fwy nac y bysan ni wedi medru ei ddychymygu, hyd yn oed. Oedd o’n bach o passion project – gweld sut mai’n mynd – ond gawson ni gymaint o geisiadau mor sydyn. Mi wnaethon ni benderfynu rhoi lle i bawb ddaru drio – un rheswm oedd fod pawb ddaru drio yn haeddu lle, ond hefyd oedd well gynnon ni roi lle bach i bawb yn hytrach na dewis un artist dros artist arall. Felly mae o wedi bod yn ddigwyddiad positif, mae o wedi bod yn hwyl. Oedd na gymaint o bobl yma yn y noson agoriadol – prin oeddan ni’n gallu troi! Felly mae o wedi bod yn gymaint o hwyl i’w redeg ac ma’r ymateb wedi bod yn werth chweil.

Felly, ar ôl i chdi ddeud hynna, os ydi pobl yn darllen y cyfweliad yma ac yn meddwl ‘w, ma gen i ddiddordeb yn hwn’, sut mae modd iddyn nhw gyfrannu at y prosiect yn y dyfodol?

Esme: Dan ni wastad yn edrych am bobl sydd eisiau gwirfoddoli, helpu i redeg digwyddiadau – jyst ista wrth y drws falle i gymryd pris mynediad a ballu; neu helpu i rannu pethau.

Ac o ran artistiaid, falle – merched sy’n awyddus i gyfrannu?

Esme: Dan ni wastad yn chwilio am bobl i helpu efo gweithdai ar bethau dan ni’m yn gwybod sut i’w gwneud ein hunain! A dan ni wedi bod yn siarad efo Abbie Parry sydd yn gneud illustration – ma hi am ddod ar y tîm i’n helpu ni efo rhedeg gweithdai, achos ma hi’n neud gwaith crochet a ballu nad ydan ni’n gwybod sut i’w wneud. Felly unrhyw artistiaid sydd yn hapus i roi o’u hamser i ni i wneud pethau fel’ma.

Ffion: Dan ni’n gobeithio tyfu’r fenter, tyfu’r digwyddiad ’lly. Dan ni’n gobeithio cael mwy o bobl ymlaen, achos dan ni’n rhedeg y digwyddiad fel gwirfoddolwyr – felly gobeithio ehangu’r tîm chydig bach.

Esme: Ac i unrhyw berson sydd â chaffi neu far fysa’n hoffi rhoi’r lle i ni am ddim am un noson, dwy neu dair awr i roi digwyddiad ymlaen, mi fysa fo’n help mawr i ni yn lle gorfod cymryd arian allan o be dan ni’n ei hel!

-----

Gallwch ddal arddangosfa Gŵyl y Ferch weddill yr wythnos hon ar yr adegau canlynol:

Dydd Iau 04.04.19 11:00-16:00

Dydd Gwener 05.04.19 11:00-15:00

Dydd Sadwrn 06.04.19 12:00-21:00 (parti cloi – agored i bawb!)

-----

Dolenni: Gŵyl y Ferch ar Facebook / Gŵyl y Ferch ar Instagram / Digitalis Designs

Cynhaliwyd y cyfweliad uchod gan Iestyn Tyne ar ran Y Stamp

Cyfweliad: Gŵyl y Ferch - Ffion Pritchard ac Esme Livingston

Cerdd: Tan Gwmwl - Morgan Owen

Rhestr Ddarllen: Pump o Insta-feirdd - Iestyn Tyne