Y llynedd ges i sgwrs gyda ffrind am y pethau rhyfedd rydym yn eu gwneud fel menywod er mwyn teimlo’n ddiogel. Trafodom ystod eang o bethau, o gloi drws y car yn syth ar ôl mynd i mewn wrth yrru gyda’r nos, i fynd ar ddêt gyda sgriwdreifar yn dy fag, jyst rhag ofn.

Pwy fuasai’n meddwl bod yna gilcynnos o goedwigoedd derw hynafol ar y llethrau uwchben Merthyr ar ochrau’r cwm llydan hwnnw? Ar ddiwrnod o haf, maen nhw’n ddigon gweladwy o’r dref islaw, ac nid yw’n anodd gwahaniaethu rhwng y glesni goleuach, gwasgarog hwn a thywyllwch y rhesi bythwyrdd byddinog agosach at y grib, er bod y planhigfeydd hynny’n cael eu clirio’n ara’ deg.

Bythefnos yn ôl, fe dorrais fy ffêr. ‘Be ‘nes di?’ fe’ch clywaf yn gofyn. ‘Damwain wrth syrffio,’ me’ finnau. Na, nid cael fy llarpio gan don na chael fy mrathu gan siarc – dim byd cŵl – dim ond camu’n flêr oddi ar y surfboard a ‘snap’. Rhegais nerth fy mhen gan obeithio y byddai’r gwynt yn cario’r ‘ffyc sêcs’ dros y dwnan ac yn rhoi gwybod i rywun yn rhywle bod rhywbeth o’i le. Gorweddais fel morlo ar y lan i gael fy ngwynt ond ar ôl pum munud roeddwn i’n dechrau rhynnu.

Pan ddaethant o’r brifddinas ymerodraethol a chwalu tai a thyrau’r cewri a llenwi beddi parod dwy ganrif o gloddio â phopeth oedd ar ôl, nid oeddwn yn bod; nid oeddwn yn poeni rhyw lawer a minnau’n wacter. Fe’m ganed wedi hynny mewn ffin-dre rhwng y ffridd a’r creithiau, ac roeddwn yn ddigon hapus fy myd. Pethau rhamantaidd i fachgen yw adfeilion unrhyw oes, ac ni all yr ifainc synhwyro dolur y meysydd gweigion.

Am y tro cyntaf erioed eleni, roedd gan Gymru stondin yn Ffair Lyfrau Llundain. Ymunodd wyth sefydliad llenyddol â'i gilydd – Cyngor Celfyddydau Cymru/Celfyddydau Rhyngwladol Cymru, Cyngor Prydeinig Cymru, Llenyddiaeth ar draws Ffiniau, Llenyddiaeth Cymru, Cyfnewidfa Lên Cymru, PEN Cymru a Chyngor Llyfrau Cymru - i sicrhau bod Cymru'n cael ei chynrychioli yn un o ffeiriau llyfrau mwyaf y byd.

Mae blas godidog ar y brechdanau hyn, os caf ddefnyddio’r ansoddair. Ar ben hynny, mae’r pecyn yn hysbysebu bod y caws yn dod o wartheg a gafodd eu trin yn dda. Chwarae teg iddynt. Ond y rheswm pennaf i mi ddewis hedfan gyda chwmni o’r Iseldiroedd yw eu bod nhw’n dod i Gaerdydd. Mae’n well gen i osgoi mynd trwy’r broses o esbonio i swyddog heddlu ar y ffin yn Heathrow:

Nid yw’r un amgylchfyd yn gweddu’n well i amryffurfedd meddwl-ddrylliol na’r ddinas, ac iachus o beth yw ymddryllio oherwydd mewn darnau mae undod. Dilysnod dinas felly yw’r cyfle mae’n ei gynnig i ymgolli yng ngwir ystyr y gair, sef y gallu i fod yn neb a phawb―a phopeth rhwng deupen yr eithafion hyn.

Tybed sut y byddech chi’n diffinio clasur? Mae’n debyg ei fod yn un o’r geiriau hynny mae pobl yn eu defnyddio, ond eto pan fod angen diffiniad rydym yn sylweddoli nad yw ar flaenau’n tafod. Ydych chi wedi darllen rhai o’r clasuron? Oeddech chi’n ymwybodol ei fod yn glasur cyn neu yn ystod ei ddarllen? Oes fath beth â chlasuron yn bodoli yng Nghymru ac yn y Gymraeg? Ceisiodd Saunders Lewis a Bobi Jones ymysg eraill ddiffinio’r ‘canon’ – oes perthynas rhwng ‘canon’ a’r ‘clasuron’? Ac yn olaf beth fyddech chi’n gosod yng nghasgliad y clasuron Cymreig?